Read this blog in:
BadA de klevende lolly
This storm will pass. But the choices we make now could change our lives for years to come – Yuval Noah Harari, 2020
De kattenkrabziekte
Indien je meer interesse hebt in mijn dagelijkse leven als doctoraatsstudent in Frankfurt am Main (Duitsland), dan raad ik je aan om mijn eerste blog te lezen. De huidige blog focust zich voornamelijk op mijn wetenschappelijk werk en de maatschappelijke relevantie ervan.
Bartonella henselae, de bacterie waar ik dagelijks op werk, is het etiologische medium van vasculaire tumor aandoeningen en de kattenkrabziekte. Jawel, deze bacterie gebruikt katten als voornaamste gastheer waarbij een krab van een slechtgehumeurde kat de bacterie kan overbrengen op de mens. De kattenkrabziekte is normaal een vrij onschuldige, zelfbeperkende ziekte, maar kan levensbedreigend zijn voor patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Welke antimicrobiële behandeling gebruikt wordt bij B. henselae gerelateerde ziekten hangen sterk af van de huidige klinische situatie en immunologische toestand van de patiënt, bijgevolg bestaat er geen algemeen medisch advies of behandeling.
BadA, het typische membraan eiwit
Figuur 1. Microscopische foto van B. henselae met BadA duidelijk zichtbaar op het buitenmembraan in de vorm van een lolly.
B. henselae wordt gekarakteriseerd door een typisch lang en groot eiwit, dat kenmerkend aanwezig is op het buitenmembraan, het B. henselae adhesin A eiwit, of in het kort ‘BadA’. Dit eiwit is verantwoordelijk voor de allereerste aanhechting aan onze menselijke cellen. BadA is zodanig opgebouwd dat deze gelijkenissen vertoont met een lolly, bestaande uit een bolvormig hoofd, een lange en repetitieve hals en een verankerd fundament in het buitenste membraan (Figuur 1). Menselijke cellen daarentegen, zijn omgeven door zogenaamde extracellulaire matrix eiwitten, zoals laminine, collageen en fibronectine. Men vermoedt dat dit laatste eiwit, fibronectine, in staat is om via een brugvorming B. henselae te binden aan onze menselijke cellen.
Net omdat deze eerste aanhechting van bacteriën aan onze cellen zo cruciaal is, en omdat dit type van bacteriële membraaneiwitten (bijv. BadA) zo sterk vertegenwoordigd is in ziekteverwekkende bacteriën, is het essentieel om na te gaan hoe deze eerste aanhechting precies in zijn werk gaat. Op die manier kan de basis gelegd worden voor een nieuw soort antibiotica; anti-liganden. Anti-liganden zijn kleine moleculen die specifiek de voornaamste bindingsplaats(en) zou(den) innemen op BadA, zodat aanhechting van B. henselae met onze menselijke cellen verhinderd wordt.
Sociale netwerken, onderzoeksuitwisseling en wetenschapscommunicatie
Wetenschappelijk onderzoek is nooit een individueel project. Net daarom ben ik zeer dankbaar deel te mogen uitmaken van het ViBrANT-consortium. Voor mijn onderzoek alleen al werkte ik samen met; de universiteit van Lund (Zweden), de universiteit van Oslo (Noorwegen), de universiteit en het Max-Planck instituut van Tübingen (Duitsland), Biomode (Portugal) en tal van andere instituten en internationale bedrijven. Voorts spendeerde ik reeds twee maanden aan de Universiteit van Oslo (Noorwegen) om mijn onderzoek daar verder te zetten, nam ik deel aan een tweeweekse opleiding in Leeds (Engeland), en woonde ik wetenschappelijke conferenties bij in Göttingen (Duitland), Glasgow (Schotland), Parijs (Frankrijk) en Leipzig (Duitsland). Tot slot mocht ik recentelijk mijn onderzoeksproject presenteren aan ongeveer 100 laatstejaarsstudenten in een Duitse middelbare school (Figuur 2).
Geen twijfel mogelijk, als MSCA-ViBrANT doctoraatsstudent ben je bevoorrecht te mogen samenwerken met internationale experten binnen jouw vakgebied. Het mag niet verbazen dat ik heel hard uitkijk naar het vervolg van mijn doctoraatsleven en -onderzoek.
Figuur 2. Voorstelling van mijn onderzoeksproject aan laatstejaarsstudenten in een Duitse middelbare school.